داستان نان

«مردم آذربایجان از یک سو از محمد علیمیرزا که پادشاه آینده کشور بود نومید و بیزار شدند و از سوی دیگر از ملایان که در انبارداری همدست دیگران بودند دلسرد شدند. رویهمرفته به اندیشه زندگانی نزدیک‌تر می‌گردیدند و کم‌کم این درمی‌یافتند که خود باید به چاره کوشند.

از ملایان نخست امام جمعه، و سپس مجتهد به انبارداری شناخته می‌بودند. مجتهد خود بیزاری نمودی و گناه را به گردن پسرش حاجی میرزا مسعود انداختی ولی امام جمعه به این پرده‌کشی هم نیاز ندیدی.»

داستان نان که مردم برای تهیه آن در تنگنا هستند یکی از عواملی است که در کنار «کشاکش کیشی» و «کشته شدن میرزاآقاخان کرمانی و یاران او» و مسائل دیگر از انگیزه‌های مردم آن خطه برای شرکت در جنبش مشروطه خواهی است.

احمد کسروی شروع مشروطه را از تهران با محوریت طباطبایی و بهبهانی می‌داند ولی تحکیم آن را از آذربایجان دانسته و به علل و عواملی این بیداری می‌پردازد.